Prapa Lëvizjes për ndalimin e telefonave celularë në shkolla

Shtatë shtete miratuan ligje që ndalojnë përdorimin e celularit gjatë kohës së mësimit ose që kërkojnë që distriktet të vendosin kufizime në nivel lokal.



Nga Aaron Gifford

12 tetor 2024

Shkolla e mesme Mountain në Durango, Kolorado, ndaloi telefonat celularë nga klasa 12 vjet më parë.

Drejtoresha dhe drejtori ekzekutiv Shane Voss kujtoi se në atë kohë, mesazhet e vazhdueshme dhe shkrepja e fotografive ishin shumë për t'u toleruar.

“Ishte tashmë një shpërqendrim masiv përpara kësaj, në vitin 2010,” tha ai për The Epoch Times. "Papritur, të gjithë kanë një aparat fotografik në xhep."

Përpara fillimit të vitit akademik 2012–2013, Voss pyeti fakultetin e tij nëse dikush mund të mendonte për një arsye për të justifikuar studentët që kishin telefona në klasë. Asnjë dorë nuk u ngjit lart.

Me këtë, shkolla vendosi një politikë që kërkonte që telefonat të fikeshin dhe të vendoseshin në çanta shpine derisa nxënësit të dilnin nga ndërtesa në fund të ditës së shkollës. Drejtori tha se ai mund të numërojë numrin e shkeljeve totale gjatë historisë së politikës nga njëra anë.

"Fëmijët në fakt e kishin dëshirë të madhe për këtë," tha Voss, duke shtuar se studentët në vitet e fundit i thanë atij se i shijonin mëngjeset dhe pasditet pa pasur nevojë të kontrollonin mesazhet e tyre ose përditësimet e mediave sociale.

"Ata po flasin me njëri-tjetrin," tha ai. "Ata mësojnë nga ai komunikim dhe bashkëpunim personal."

Më shumë se një dekadë pas ndalimit të Mountain, pajisjet personale me valë dhe aplikacionet online të disponueshme për fëmijët janë shumë më të avancuara dhe më tërheqëse; Shqetësimet nuk kufizohen vetëm në blicet e kamerës dhe njoftimet me tekst. Faqet e mediave sociale janë gjithnjë e më shumë të lidhura me varësinë, ankthin, depresionin dhe problemet e sjelljes.

Më 23 shtator, Guvernatori i Kalifornisë. Gavin Newsom nënshkroi në ligj një masë që kërkon që distriktet të miratojnë politikat e tyre për kufizimin ose ndalimin e përdorimit të smartfonëve në shkolla. Legjislacion i ngjashëm është në pritje në shtetet e Bregut Lindor.

Përmirësimi akademik në Mountain, një shkollë publike çarter që u shërben klasave nga katër deri në tetë, u rrit pasi politika e saj hyri në fuqi. Voss tha se rezultatet e testeve shtetërore në matematikë, artet e gjuhës angleze dhe shkencë shkuan nga të vdekurit e fundit në rajonin Western Slope të Kolorados në vendin e parë gjatë 12 viteve të fundit. Ky institucion me rreth 300 studentë mbetet një performancë më e mirë në shtet. Voss u emërua Lideri i Vitit i Shkollës Shtetërore të Kartës së Kolorados 2024.

Departamenti i Arsimit i Kolorados renditi Shkollën e Mesme Mountain si përmbushjen e arritjeve akademike dhe rritjes akademike me një rezultat 75 për qind për të dyja kategoritë në vitin 2016. Shtatë vjet më vonë, rezultati i arritjeve të saj akademike ishte 99.3 për qind dhe rritja akademike u rendit si 86.8 për qind.


Një instruktor jep një mësim spanjisht në shkollën e mesme Franklin në Los Anxhelos më 25 maj 2017. Sipas Voss, pa telefona, studentët janë më pak të hutuar dhe më të fokusuar në punën e klasës. Robyn Beck/AFP nëpërmjet Getty Images

"Ndalimi ka të bëjë gjithçka me këtë," tha Voss. "Nuk ka shpërqendrime, studentët janë të përqendruar dhe të gjithë në klasë e kuptojnë pjesën e mirësjelljes."

Voss tha se kufizimet janë më sfiduese për t'u zbatuar tani sepse mësuesit nuk arrijnë të japin një shembull duke fikur telefonat e tyre. Dhe ka një reagim nga prindërit që këmbëngulin se duhet të kenë aftësinë për të kontaktuar ose gjurmuar fëmijët e tyre në çdo moment. Dy deri në tre herë në javë, tha ai, ai konsultohet me drejtuesit e shkollave dhe të shtetit që po ndjekin kufizime të ngjashme në rrethet e tyre.

"Kjo është një punë e dytë për mua," tha ai. "Është një lëvizje tani."

Edhe pse kufizimet e telefonit mund të përcaktohen në nivel klase, ku mësuesve dhe drejtuesve të shkollave shpesh u mungon vullneti për t'u përballur me rezistencën, kriza e shëndetit mendor të të rinjve ka nxitur veprime nga legjislaturat shtetërore vetëm në nëntë muajt e fundit.

Gjithsesi, Kalifornia, Indiana, Luiziana, Minesota, Ohio, Karolina e Jugut dhe Virxhinia miratuan ligje që ndalojnë përdorimin e telefonave gjatë kohës së mësimit ose që kërkojnë distriktet individuale të vendosin politika deri në vitin 2025, sipas ndjekjes së faturave të uebfaqes të Konferencës Kombëtare të Legjislativëve të Shtetit.

Ndalimi i celularëve në Florida, i miratuar në vitin 2023, gjithashtu ndalon përdorimin e orëve inteligjente gjatë kohës së mësimit.

Ligje të ngjashme për kufizimin e telefonave celularë janë në pritje në shtetin e Nju Jorkut, Nju Xhersi, Pensilvani dhe Puerto Riko.

Javën e kaluar, Sindikata e Mësuesve të Shteteve të Bashkuara të Nju Jorkut (NYSUT) u takua me ligjvënësit e shtetit, ofruesit e kujdesit shëndetësor, drejtuesit e zbatimit të ligjit, prindërit dhe studentët si pjesë e Konferencës së Disconnected në Albany. NYSUT kërkon një politikë mbarëkombëtare që kufizon celularët dhe pajisjet personale për gjatësinë e ditës së shkollës, sipas një njoftimi për lajmet e 27 shtatorit.

"Studentët po përpiqen të flasin me studentët, të flasin me të rriturit, të zgjidhin probleme se si të lundrojnë në situata sociale, si t'i shikojnë njerëzit në sy dhe thjesht të përballen me botën përreth tyre," Nick Harris, një psikolog shkolle në shkollën e mesme Guilderland. thuhet në komunikatën për shtyp. “Shumicën e kohës, studentët tanë po na raportojnë se në çfarëdo faqeje në të cilën janë, çfarëdo që po bëjnë, ata thjesht po bëhen më të depresionuar, më të shqetësuar dhe më të hutuar.”

Shumë rrethe shkollore në të gjithë vendin nuk janë duke pritur për një mandat shtetëror.

Shkolla e mesme Riverton në Wyoming filloi të kufizojë përdorimin e celularëve në vitin 2022. Ndihmësdrejtori Brady Slack tha se numri i referimeve disiplinore ka rënë që atëherë. Ai nuk është në dijeni të ndonjë incidenti në vitin e kaluar në lidhje me ngacmimin ose shpërndarjen e fotove ose postimeve të papërshtatshme në mediat sociale.

"Ajo thjesht largohet," tha Slack për The Epoch Times. "Dhe studentët dhe prindërit janë mirë me të tani."


Një mësuese e shkollës së mesme që kujdeset për një provim në një klasë shkolle. Disa shkolla që zbatuan politikën që kërkon që telefonat celularë dhe pajisjet personale të fiken deri pas shkollës kanë vërejtur rritje akademike te nxënësit e tyre. Caia Image/Gettyimages

Në San Mateo, Kaliforni, dy nga 10 shkollat në Distriktin e Shkollës së Mesme Union (SMUHSD) kanë një politikë zile në zile që kërkon që nxënësit të vendosin telefonat e tyre në qese Yondr që mund të zhbllokohen vetëm nga një magnet në daljet e ndërtesës pas periudha e fundit e mësimit. Shkolla e Mesme San Mateo zbatoi politikën në vitin 2019, dhe Shkolla e Mesme e Gadishullit e ndoqi në vitin 2021, tha Laura Chalkley, drejtoreshë e komunikimit e qarkut, për The Epoch Times me email.

Bordi i Administrimit të SMUHSD rishikoi politikën më 11 shtator në pritje të ligjit mbarëkombëtar. Zyrtarët e shkollës nuk dhanë dëshmi për përmirësime akademike, por ata raportuan sjellje dhe angazhim më të mirë të nxënësve.

Dallimi më i dukshëm është se korridoret dhe kafeteritë janë shumë më të zhurmshme, tani që studentët nuk po shohin më nga poshtë telefonat e tyre gjatë drekës ose mes orëve.

Sipas drejtoreshës së shkollës së mesme San Mateo, Yvonne Shiu, studentët janë më pak të vetëdijshëm dhe më energjikë në mitingje dhe asamble, sepse e dinë se studentët e tjerë nuk do t'i filmojnë nëse duken të sikletshëm.

Shiu tha se prindërit informohen nëse një nxënës disiplinohet për gjetjen e një mënyre për të hyrë në një telefon gjatë ditës së shkollës dhe shkolla është e gatshme të mbajë telefona gjatë fundjavës nëse një prind e kërkon atë.

"Kjo pengon që një shtëpi të plaçkitet nëse duan të marrin telefonin e tyre," tha ajo gjatë takimit të 11 shtatorit. Ajo shtoi se gjatë katër viteve të fundit, studentët i kanë thënë asaj se frika e tyre për "humbjen e vazhdueshme", e cila i lidhte me telefonat e tyre, është zbehur. Fëmijët kapin mesazhet e tyre ndërsa largohen nga ndërtesa në fund të ditës dhe kuptojnë se ajo që humbën nuk ia vlente shpërqendrimi nga të mësuarit.

Gjatë të njëjtit takim, drejtori i shkollës së mesme të Gadishullit Ronald Campana tha se zënkat dhe përleshjet u bënë të pakta pasi ndalimi hyri në fuqi dhe ato pak që ndodhën "nuk arritën kurrë në YouTube".

Lëvizja jofitimprurëse e shkollave pa telefon u formua vitin e kaluar nga prindër, fëmijët e të cilëve u traumatizuan nga episodet e mediave sociale. Ai mbron ndalimin e telefonave celularë, orëve inteligjente, gjurmuesve të fitnesit dhe kufjeve të lidhura me Bluetooth. Bashkëthemeluesja Sabine Polak raportoi se në shkollat anembanë vendit, ka sjellje më të mirë të nxënësve, më pak shkelje të privatësisë dhe moral dhe mbajtje më të mirë të mësuesve kur barra e përdorimit të telefonit policor është zhdukur.


Nxënësit e shkollës fillore lënë shkollën në fund të ditës. Kur fëmijët kapin mesazhet e tyre në fund të ditës, ata kuptojnë se ajo që humbën nuk ia vlente shpërqendrimi nga të mësuarit, sipas Shiu. Fly View Productions/Gettyimages

Organizata dekurajon politikat që lejojnë telefonat ose pajisjet personale gjatë periudhave të drekës ose për aktivitete të caktuara në klasë, e lëre më t'ua lërë zgjedhjen mësuesve individualë.

“Është efekti i tymit të dorës së dytë, jo vetëm një zgjedhje personale”, tha Polak për The Epoch Times. “Ato prekin të gjithë rreth tyre. Ata i largojnë fëmijët nga mësimet në klasë, dhe ata që i fikin ato ende duhet të shqetësohen për regjistrimin në video.”

Opozita

Mbrojtësit e ndalimit të telefonave celularë njohin shqetësimet e sigurisë si arsyen kryesore që familjet dhe ligjvënësit kundërshtojnë kufizimet.

Më 6 shtator, Unioni Kombëtar i Prindërve publikoi rezultatet e sondazhit dhe një deklaratë që pohon luftën e saj kundër kufizimeve në shkollë.

"Ndalimet e celularëve nuk marrin parasysh skenarët tragjikë të jetës reale që për fat të keq ndodhin shumë shpesh në shkolla," tha në njoftimin për shtyp presidenti i Unionit Kombëtar të Prindërve, Keri Rodrigues. “Dhe shkollat ende nuk e kanë përmirësuar komunikimin me ne.

“Shqetësimet e prindërve amerikanë janë reale dhe meritojnë të merren parasysh edhe në krijimin e çdo politike që ndikon në aftësinë tonë për të komunikuar me fëmijët tanë.”

Kthehu në Kolorado, një tjetër drejtor shkolle që pretendoi nderime shtetërore për drejtimin e një shkolle me performancë të lartë, njësoj si Voss në Mountain Middle School, tha se është i lumtur të diskutojë politikat e tij me rrethe të tjera që kërkojnë drejtim. Por ky njeri, Chris Page nga Highlands Ranch High School, lejon dhe madje inkurajon përdorimin e celularëve gjatë orës së mësimit.

Page tha se misioni i shkollës është të përgatisë studentët për jetën pas diplomimit, qoftë ky kolegj apo një punë me kohë të plotë që kërkon që punëtorët t'i kushtojnë vëmendje telefonave të tyre. Ai tha se mbron një kurrikulë të qytetarisë dixhitale K–12 që i trajnon fëmijët të balancojnë përdorimin e pajisjeve me ndërveprimin dhe mësimin njerëzor.

"Është përgjegjësia jonë t'i mësojmë fëmijët t'i përdorin ato në mënyrën e duhur," tha për The Epoch Times Page, drejtoresha e vitit 2023 e shkollës së mesme të Kolorados. “Ju mund t'i hiqni celularët, por ngacmuesit do të vazhdojnë të kërcejnë pas orës 16:00.

“Ne nuk e kontrollojmë më teknologjinë si kjo. Përçarjet kanë ekzistuar gjithmonë. Mënyra se si ne i udhëzojmë ata është arti i të mësuarit.”


Burimi: The Epoch Times

Si i sjell dobi karrierës suaj studimi jashtë vendit?
Marrja e vendimit për të studiuar jashtë venditka të gjitha llojet e përfitimeve, si në aspektin personal ashtu edhe në atë profesional. Disa mund të argumentojnë se është një vendim i udhëhequr nga karriera për të rritur punësueshmërinë tuaj, ndërsa të tjerë mund të thonë se është një mundësi për të eksploruar dhe zgjeruar rrjetin tuaj global. Cilado qoftë arsyeja, studimi jashtë vendit do t'ju japë ekspozimin ndërkombëtar që do t'ju veçojë në një treg gjithnjë e më konkurrues.

Gjatë studimeve jashtë venditofron një mundësi për të mësuar rreth një kulture dhe një sistemi të ri arsimor, ai gjithashtu përmirëson perspektivat tuaja të punësimit. Pra, cilat janë disa nga përfitimet më të mira të karrierës nga studimi jashtë vendit?

Përmirëson aftësitë tuaja komunikuese

Në një botë gjithnjë e më të globalizuar, komunikimi ka qenë një nga mjetet më të fuqishme për të lidhur botën. Sot, aftësitë e forta të komunikimit janë një atribut i kërkuar për punëdhënësit në çdo industri dhe studimi jashtë vendit do ta zhvillojë ndjeshëm këtë aftësi.

Duke u lidhur me njerëz nga e gjithë bota, do të filloni të mësoni rreth kulturave dhe prejardhjeve të ndryshme dhe se si kjo ndikon në komunikim. Qoftë nëpërmjet komunikimit verbal apo joverbal, një ndërgjegjësim i rritur për kulturat na lejon të lidhemi me njerëz nga vende të ndryshme dhe të vazhdojmë të zhvillojmë mënyra të reja komunikimi për të rritur punësueshmërinë në të ardhmen.

Rritni rrjetin tuaj global

Të studiosh jashtë shtetitmund të shihet si një kurs përplasjeje në rrjetëzim. Pasi të keni marrë vendimin për të ndjekur një arsim jashtë vendit, ju e vendosni veten në një mjedis të panjohur ku keni shumë më pak lidhje, nëse ka fare. Pa e ditur, në fund të përvojës suaj të studimeve jashtë vendit, do të keni ndërtuar një rrjet global kontaktesh përmes miqve, profesorëve dhe punëdhënësve, të cilët mund të përfitojnë në një farë mënyre karrierën tuaj në të ardhmen.

Studentët duhet të zgjedhin të studiojnë në një shkollë e cila ka një trup studentor të larmishëm për të maksimizuar mundësitë e tyre të rrjeteve ndërkombëtare dhe më pas, për të rritur perspektivat e tyre të karrierës.

Fitoni aftësi personale

Përveç aftësive të komunikimit, përvoja e studimit jashtë vendit ju ofron një mundësi për të mësuar për veten dhe për të zhvilluar aftësi personale si pavarësia, elasticiteti dhe motivimi. E gjithë përvoja mund t'ju ndihmojë të përafroni qëllimet tuaja të karrierës me rrugën në të cilën jeni dhe mund të veprojë si një mjet drejt suksesit në shumë industri.

Si dhe ju jep një perspektivë më të gjerë të botës, duke studiuar jashtë venditju jep një pasqyrë në pikat tuaja të forta dhe të dobëta, duke i dhënë dritë aftësive që ju nevojiten për të zhvilluar për të pasur sukses në botën profesionale.

Ju përgatit për peizazhin e sotëm të biznesit

Me revolucionin dixhital që vazhdon të transformojë biznesin, bota vazhdon të përparojë në përputhje me teknologjinë e re që shfaqet. Sot, punëdhënësit kërkojnë individë që janë të gjithanshëm për t'u përshtatur në sferën dinamike të punës.

Të studiosh jashtë shtetit mundëson studentëve të zhvillojnë aftësi ndërkulturore si dhe të fitojnë ekspozim global ndaj tregjeve të huaja, duke i bërë ata kandidatë të dëshirueshëm për punëdhënësit. Këto aftësi për të ardhmen i lejojnë studentët të lulëzojnë në tregun global të punës dhe u japin atyre hapësirë për të pasur sukses në industri të ndryshme.

Duke fituar përvojën e studimeve jashtë vendit, studentët janë në gjendje të plotësojnë boshllëkun e aftësive që mundon tregun e sotëm të punës. Aftësitë e kërkuara si fleksibiliteti, përshtatshmëria dhe lidershipi, së bashku me ekspozimin ndërkombëtar të fituar gjatë studimeve të tyre, i vendos studentët që zgjedhin të studiojnë jashtë vendit në krye të radhës për kompanitë kryesore globale.

Nëse jeni të interesuar të studioni jashtë vendit, shikoni gamën e gjerë të programeve të akredituara të ofruara në Shkollën e Biznesit dhe Inovacionit të Berlinit (BSBI).

Zgjidhni nga programet universitare, pasuniversitare dhe doktoraturës për të filluar udhëtimin tuaj drejt suksesit në BSBIdhe përfitoni nga trupi ynë studentor i larmishëm sot.

Mësoni më shumë rreth BSBI https://www.berlinsbi.com/?utm_sourc...ts-your-career

Shtetet padisin TikTok për efektet e aplikacionit në shëndetin mendor të fëmijëve

Nga Dan Mangan

Pikat kyçe
- Një grup dypartiak prej më shumë se një duzinë prokurorë të përgjithshëm të shtetit po ngrenë padi kundër gjigantit të mediave sociale TikTok në lidhje me efektet e aplikacionit të tij tek adoleshentët dhe përdoruesit e tjerë të rinj.

- Një padi nga Prokurori i Përgjithshëm i Distriktit të Kolumbisë akuzon kompaninë për mashtrimin e përdoruesve duke pretenduar se aplikacioni i saj është i sigurt për fëmijët dhe për operimin e një biznesi të paligjshëm të transmetimit të parave.

- Paditë vijnë disa javë pasi avokatët e TikTok në një gjykatë federale të apelit thanë se një ligj i ri që ndalon aplikacionin pas 19 janarit, përveç nëse ByteDance ia shet atë një blerësi jo-kinez, ishte jokushtetues.

   
Një pamje tregon zyrën e TikTok pasi Dhoma e Përfaqësuesve e SHBA miratoi me shumicë dërrmuese një projekt-ligj që do t’i jepte pronarit kinez të TikTok ByteDance rreth gjashtë muaj për të hequr asetet amerikane të aplikacionit të videove të shkurtra ose do të përballet me një ndalim, në Culver City, Kaliforni, mars. 13, 2024.
Mike Blake | Reuters

Një grup dypartiak prej më shumë se një duzinë prokurorë të përgjithshëm të shtetit po ngre padi të martën kundër gjigantit të mediave sociale TikTok , me një ankesë që akuzon kompaninë për mashtrimin e përdoruesve duke pretenduar se aplikacioni i tij është i sigurt për fëmijët pavarësisht nga veçoritë e tij “varësuese” dhe se gjoja funksionon. një biznes i palicencuar i transmetimit të parave.

Padia e 13 shteteve përfshin Nju Jorkun dhe Kaliforninë, përveç Distriktit të Kolumbisë.

“Padia jonë kërkon të mbajë TikTok përgjegjës për dëmtimin e fëmijëve të DC,” tha Prokurori i Përgjithshëm Brian Schwalb i District of Columbia, në një intervistë me CNBC.

Padia e Schwalb pretendon se një sërë rreziqesh “të thella” të shëndetit mendor u paraqiten adoleshentëve dhe fëmijëve përmes përdorimit kompulsiv të TikTok, duke përfshirë depresionin, ankthin, humbjen e gjumit dhe dismorfinë e trupit.

Schwalb e quajti aplikacionin – i cili u lejon përdoruesve të krijojnë, ndajnë dhe shikojnë video me formë të shkurtër – “nikotinë dixhitale” dhe tha se TikTok “qëllimisht po përpiqet të varë të rinjtë në platformën e tij”.

Ai tha se aplikacioni “i shkakton dëme të jashtëzakonshme një brezi të tërë të rinjsh”.

“Përveç prioritizimit të fitimeve të tij mbi shëndetin e fëmijëve, ekonomia virtuale e parregulluar dhe e paligjshme e TikTok lejon që qoshet më të errëta dhe më të prishura të shoqërisë të prenë viktimat e cenueshme,” tha Schwalb.

“Kompania e di se çfarë po ndodh dhe ka zgjedhur ta injorojë atë. Kjo padi synon t’i japë fund sjelljes së saj të paligjshme, mashtruese dhe grabitqare.”

Përveç DC, Nju Jorkut dhe Kalifornisë, shtetet e tjera që parashtruan padi të martën janë Illinois, Kentucky, Louisiana, Massachusetts, Mississippi, New Jersey, North Carolina, Oregon, South Carolina, Vermont dhe Washington.

Një zëdhënës i TikTok, në një deklaratë, tha: “Ne nuk pajtohemi fuqimisht me këto pretendime, shumë prej të cilave besojmë se janë të pasakta dhe mashtruese”.

“Ne jemi krenarë dhe mbetemi thellësisht të përkushtuar ndaj punës që kemi bërë për të mbrojtur adoleshentët dhe ne do të vazhdojmë të përditësojmë dhe përmirësojmë produktin tonë,” tha zëdhënësi. “Ne ofrojmë masa mbrojtëse të forta, heqim në mënyrë proaktive përdoruesit e dyshuar të mitur dhe kemi lançuar vullnetarisht veçoritë e sigurisë si kufijtë e paracaktuar të kohës para ekranit, çiftimi i familjes dhe privatësia si parazgjedhje për të miturit nën 16 vjeç.”

“Ne jemi përpjekur të punojmë me Prokurorët e Përgjithshëm për më shumë se dy vjet dhe është tepër zhgënjyese që ata e kanë ndërmarrë këtë hap në vend që të punojnë me ne për zgjidhje konstruktive për sfidat në mbarë industrinë.”


Më shumë se gjysma e të rinjve midis 13 dhe 17 vjeç në SHBA përdorin aplikacionin në mbarë botën, TikTok ka më shumë se një miliard përdorues aktivë.

Padia e Schwalb, e cila pretendon shkelje të ligjeve të mbrojtjes së konsumatorit të DC, akuzon TikTok për “përdorimin e algoritmeve dhe funksioneve manipuluese të dizajnit” për të lidhur përdoruesit e rinj duke shkaktuar shpërthime dopamine në trurin e tyre mbresëlënës.

“TikTok e di se tiparet e tij të dizajnit e bëjnë aplikacionin e tij më të varur dhe i mbajnë përdoruesit të angazhuar për më gjatë,” pretendon padia në Gjykatën e Lartë të DC.

“Ndërsa kjo mund të jetë e mirë për biznesin, ajo ka efekte të rrezikshme për fëmijët.”

Ankesa thotë gjithashtu se në vitin 2019, kompania prezantoi “dy veçori të reja të rrezikshme”: një veçori të transmetimit të drejtpërdrejtë të quajtur TikTok LIVE dhe një sistem të monedhës virtuale të quajtur TikTok “Monedhat”.

“TikTok shquhet me përdorimin e monedhave – një monedhë virtuale e palicencuar”, thuhet në padi. “Përdoruesit blejnë monedha për të dërguar “Dhurata” virtuale gjatë sesioneve LIVE, të cilat transmetuesit mund t’i nxjerrin në para për para reale. TikTok i nxit përdoruesit të shkojnë LIVE duke premtuar këto shpërblime monetare ‘sa më popullore të bëhet përmbajtja [e tyre]’.”

Padia thotë se TikTok “fiton të ardhura të konsiderueshme” nga monedhat e tij, duke ngarkuar komisione deri në 50% për çdo transaksion.

Procesi i hyrjes dhe nxjerrjes së parave të monedhës virtuale të aplikacionit është “një sistem virtual i transmetimit të parave” që injoron ligjin DC duke dështuar të marrë një licencë të kërkuar të transmetuesit të parave, pretendon padia.

Dhe “Edhe pse LIVE, duke përfshirë transmetimin e drejtpërdrejtë dhe dhuratat, ka një kërkesë aktuale minimale të moshës 18 vjeç e lart, TikTok e di se masat e verifikimit të moshës së dobët i nxitin të miturit amerikanë të gënjejnë për moshën e tyre për të fituar akses”, thuhet në padinë e Schwalb.

Ankesa gjithashtu pretendon se dizajni i LIVE, duke përfshirë monedhat dhe dhuratat, “mundëson dëmtime të tjera serioze për të miturit, përfshirë shfrytëzimin seksual”.

“TikTok është plotësisht i vetëdijshëm se këto veçori kombinohen për të krijuar një mjedis ku fëmijët shpesh shfrytëzohen seksualisht nga përdoruesit, por ka zgjedhur të mbyllë një sy në favor të rritjes së përfitimit të tij,” tha zyra e Schwalb në një njoftim për shtyp.

Selia e TikTok në SHBA është në Los Anxhelos, por ajo mban një prani të konsiderueshme lobimi dhe një zyrë në Uashington, DC

Kompania së fundmi njoftoi një partneritet me ekipin e hokejve të NHL-së në Washington Capitals, për të shfaqur logon e TikTok në fanellat e saj të lojërave rrugore për sezonin e ardhshëm, vëren kostumi.

Padia kërkon që TikTok të bashkohet përgjithmonë nga shkelja e ligjeve për mbrojtjen e konsumatorit dhe të urdhërohet të paguajë dëmshpërblim për përdoruesit, së bashku me gjobat civile.

Paditë nga Schwalb dhe prokurorët e tjerë të përgjithshëm të shtetit, të cilët po paraqesin padi të veçanta në gjykata në të gjithë Shtetet e Bashkuara , vijnë në një moment ligjërisht të vështirë për kompaninë, e cila është në pronësi të ByteDance me bazë në Kinë.

Në shtator, avokatët për TikTok argumentuan në një gjykatë federale të apelit se një ligj i ri, i cili do ta ndalonte aplikacionin deri më 19 janar, nëse ByteDance nuk gjen një blerës jo-kinez për kompaninë, ishte jokushtetues sepse shkel të drejtat e Amendamentit të Parë të përdoruesve të TikTok. .

Projektligji miratoi Dhomën e Përfaqësuesve dhe Senatin në prill, pasi anëtarët e Kongresit dhe të tjerë argumentuan se aplikacioni përbën një rrezik për sigurinë kombëtare për Shtetet e Bashkuara.

Në mënyrë të veçantë, ata pretenduan se lloji i të dhënave që mbledh mund të armatosej nga kundërshtarët e Amerikës në Pekin, nëse të dy vendet do të shkonin ndonjëherë në luftë.

Paditë janë të fundit në një seri ankesash civile nga prokurorët e përgjithshëm të shtetit që synojnë kompanitë e mediave sociale për dëmtimin e supozuar ndaj fëmijëve dhe përdoruesve të tjerë të aplikacioneve të tyre të njohura.

Në shtator, Prokurori i Përgjithshëm i Nju Meksikos Raul Torrez paditi Snap, duke pretenduar se aplikacioni i tij Snapchat nxiti dhe promovonte “materiale të paligjshme seksuale që përfshinin fëmijë” dhe gjithashtu se aplikacioni lehtësonte “zhvatjen dhe trafikimin e fëmijëve, drogës dhe armëve”.

Torrez ka paditur edhe prindin e Facebook- ut Meta për mundësimin potencial të shfrytëzimit të fëmijëve.

Në korrik, Meta ra dakord të paguante 1.4 miliardë dollarë për të zgjidhur një padi nga Prokurori i Përgjithshëm i Teksasit Ken Paxton për përdorimin e paautorizuar të të dhënave biometrike nga Facebook.


Burimi: CNBC

Të dhëna mbi trevat e Kosovës

Nuk jam i sigurt a ka ne forum ndonje teme qe pershkruan trevat ( krahinat ) gjeografike ose etnografike te trojeve shqiptare. Une vendosa ta hap kete teme ku do te mund te postoheshin materiale per trevat e ndryshme shqiptare, ku te gjithe anetaret ose vizitoret e Forumit Shqiptar do te mesonin me shume per trevat e ndryshme. Po ia filloj me treven e Llapushes qe shtrihet ne pjesen qendrore te Kosoves.

Treva e Llapushes ( Llapushnikut ose Perkorupes)

Llapusha është një tërësi gjeografike dhe etnografike që përfshinë pjesën perëndimore të Kosovës qendrore dhe ka shtrirje VJ. Në aspektin gjeografik krahina e Llapushës (Llapushnikut) bënë pjesë në makroregjonin kodrinoro-malor të Drenicës. Lartësia mbidetare varion nga 400 - 1000 metra. Është trevë e rrethuar me male të ulëta 700-1060metra, rrafshnalta dhe kodrina, si dhe gryka të thella. Kjo trevë ka një pozitë shumë të mirë gjeografikë pasi që gjendet në pjesën qendrore të Kosovës, përmes së cilës kalojnë rrugët kryesore që e lidhin Rrafshin e Dukagjinit dhe Fushën e Kosovës. Përmes Llapushës kalon magjistralja Prishtinë - Pejë (përkatësisht pjesa Llapushnik - Dollc). Në pjesën jugore të Llapushës kalon magjistralja Prishtinë - Prizren (përkatësisht pjesa Duhël - Suharekë).

Treva e Llapushës për nga aspektet gjeografike dhe fizionomia e terrenit ndahet në Llapushën Lindore dhe Llapushën Perëndimore.

Treva e Llapushës përfshin fshatra më rreth 100 mijë banorë që gravitojnë në komunën e Malishevës, Therandës, Klinës, Rahovecit, Drenasit dhe Istogut. Kjo trevë kufizohet me Podgurin e Pejës në veri, me Dukagjinin në perëndim, me Anadrinin dhe Podgurin e Prizrenit në jug dhe Drenicën në lindje.

[redakto] Shtrirja
Treva e Llapushës si tërësi gjeografikë dhe etnografikë ka kufij shumë të qartë malesh e lumenjsh që e dallojnë nga krahinat përreth. Megjithëkëtë rreth kufijve të trevës së Llapushës ka pasur dhe ka mendime të ndryshme nga shumë studiues të fushave të ndryshme. Në kuptimin gjeografik Riza Çavolli në literaturën e Gjeografisë fizikë, trevën e Llapushës (Prekorupës) e vendosë në regjionin para malor të Rrafshit të Dukagjinit, ku kufirin verior të kësaj trevë e përbënë lumi Klina, atë perëndimor një pjesë e Drinit të Bardhë - Vargmalet Kaznik-Zatriq-Shkozë (Millanovc). Kufirin jugor malet e Biraqës dhe Qafa e Duhlës dhe atë perëndimor vargmalet Carralevë-Drenicë (Berishë) dhe Kosmaq. Dr. R. Doqi trevën e Llapushës e vendosë në një territor shumë më të vogël që përfshinë kryesisht Rrafshnaltën e Llapushës në katërkëndëshin lumi Klina, Drini i Bardhë-malet Koznik-Zatriq-lumi Mirusha dhe mali Kosmaq. Z. Cana kufijtë e kësaj trevë i jep në mënyrë shumë të përgjithësuar duke përmendur anën e majte të Drinit të Bardhë dhe malet Koznik-Zatriq-Shkoze (Millanovc). L. Rushiti kur përmend lëvizjen kaçake ndër të tjera përmend kufijtë e Llapushës që fillojnë në fshatin Suhogerll dhe kufiri verior i kësaj trevë del Lumi Kujavq. Në përgjithësi shikuar në aspektet gjeografike si lartësia mbidetare, fizionomia e terrenit, klima, ujërat, vegjetacioni, llojet e tokës, vendbanimet etj, si dhe etnografike të popullsisë së kësaj trevë, përfshirë edhe mendimin e popullsisë që identifikohen historikisht me këtë trevë kjo trevë përfshin një territor shumë më të gjerë. Treva e Llapushës në kuptim kufirin verior dhe veriperëndimor të kësaj trevë me Podgurin e Pejës (Anamalin e Pejës) dhe Lugu i Drinit e formon Lumi Kujavqe, ose së paku malet e Kërrninës Stenjavec 671 m dhe Jashanicës, pastaj kufirin perëndimor me Lugun e Baranit dhe Dushkajën e formon Drini i Bardhë deri tek Guri i Zi prej nga ky kufij shkon vijës shkarëse të vargmaleve Kaznik-Zatriq-Shkozë (Millanovc) mbi Rahovec në drejtimi VP-JL deri në vendbashkimin e lumenjve Toplluha dhe Suhareka mbi Suharekë, duke e ndarë këtë trevë nga treva e Anadrinit (Podrimes). Nga këtu kufirin jugor dhe juglindorë të Llapushës e bëjnë malet e Biraqës dhe të Carralevës deri në majën Bretanec 1044 m. Në këtë pjesë treva e Llapushës kufizohet me Podgurin e Prizrenit (Anamalin e Prizrenit). Kufirin juglindore dhe lindor e formojnë vargmalet Carraleve-Drenice (Berishe) dhe Kosmaq në drejtimi VP-JL dhe malet e ulëta Resnik e Kerrnicë (Stenjavec 671 m) e deri në lumin Kujavq. E përcaktuar në këta kufij treva e Llapushës (Llapushnikut ose Prekorupes), përfshinë në vete tri tërësi kryesore : Llapushën Veriore mes lumit Kujavq, Drini i bardhë, lumi Klinë dhe malet Resnik-Stenjavec, Llapushën qendrore ose rrafshnaltën e Llapushës mes Lumit Klina, Drinit të Bardhë maleve Kaznik-Akavan-Gajark i Malishevës, Berishë-Kosmaq, si dhe Llapusha jugore (e njohur në popull edhe si Bajraku i Astrazubit) mes maleve Zatriq-Shkozë-Grab, Biraq, Carralevë -Berishë. Në aspektin e morfologjisë dhe fizionomisë së terrenit treva e Llapushës ndahet në Llapushën lindore dhe perëndimor.

[redakto] Relievi
[redakto] Vargmalet Carralevë - Drenicë
Malet përfshijnë kryesisht zonat përreth trevës në jug të Llapushës dhe në lindje, kurse rrafshnaltat zënë pjesën qendrore të kësaj trevë. Malet në trevën e Llapushës kryesisht përfshijnë sisteme të vargmaleve me drejtimin VP- JL dhe këto vargmale ndahen në tri tërësi që mbulojnë Llapushën Lindore dhe Llapushën Perëndimore. Në Llapushën Lindore gjenden edhe vargmalet më të larta të kësaj trevë të quajtura vargmalet Carraleve-Drenicë, ku në këtë tërësi malore dallohen malet e Luzhnicës me majën Bretanec 1042 m, malet e Duhlës dhe Bllacës me lartësi 940 m, malet e Javorit e Ngucatit me 1020 m, malet e Klqekës e Ladroviqit me majën më të lartë të Llapushës, Gradinë 1056 m, malet e Novosellës dhe Lladrovcit me 1010 m dhe malet e Tërpezës e Berishës me majën më të lartë në Berishë 1028 m. I gjithë ky sistem malor që fillon nga Gryka e Carralevës dhe formon rrafshnalta në kurrizet malore me lartësi 700 -1000 m dhe zbret në Grykën e Llapushnikut, shtrihet rrëpishem në të dy anët duke krijuar vijën shkarese të luginës së lumit Mirusha në trevën e Llapushës dhe grykat e thella dhe vijën shkarëse të lumit Drenica në trevën e Drenicës jugore. Kjo tërësi malore bashkë me malet e Kasmaqit e formon kufirin natyror ndarës të trevës së Llapushës me trevën e Drenicës.

[redakto] Malet Kamaq-Gjurgjicë
Po në Llapushën lindore në pjesën verilindore të saj në nga Gryka e Llapushnikut e deri në gryken e lumit Klina në Murg vazhdon tëresia e dyte malore e Maleve të Kosmaqit me majën Kosmaq 970 m, në të cilën përfshihen malet e Negrovcit, Vuqakut e Gjergjices.

[redakto] Vargmalet Kaznik-Zatriq-Shkozë
Në Llapushën perëndimore dhe jugore gjendet sistemi i dyte i rëndësishëm malore i njohur si Vargmalet Kaznik-Zatriq-Shkoze me drejtimin VP-JL me lartësinë mesatare 700-1000 m. Kjo tërësi malore fillon nga Gryka e lumit Mirusha në veri e përfundon në luginën e lumit Toplluha në Reshtan të Therandës. Në këtë tërësi malore dallohen malet e Mrasorit e të Llapqevës me lartësi 790 m, Kaznikut e të Panorcit me majën Bajrak 1007 m, malet e Zatriqit (Razhdollit, Akavanit) me lartësinë më të madhe në Dellë 1046 m, pastaj malet e Gurbardhit e Turjakës me lartëson në Kike 9003 m deri në Bllatë dhe Gryke të Zhdrllës. Nga Gryla e Zhdrellës vazhdon tërësia e madhe malore në drejtim të JL e vargmaleve të Shkozës (ish Millanovcit), me malet e Ostrozubit e Rahovecit me lartësinë 870 m, malet e Shkozës me majën më të lartë Kryeguri me lartësi 900 m, malet e Ceri i Shkozës, Pagarushës dhe Doberdelanit me lartësinë më të madhe në Gumnishte 840 m, si dhe nga qafa e Pagarushës e deri në Reshtan malet e Grapit me lartësi 760 m. Ky sistem malore në mënyrë të rrepishme lëshohet në pjesën perëndimore dhe jugore duke krijuar vijën shkarëse të trevës së Llapushës me trevën e Anadrinise, kurse në pjesën lindore këto tërësi malore lëshohen në mënyrë të valëzuara në veri dhe lindje në luginën e lumit Mirusha dhe në jug në luginën e thelle të lumit të Breshancit. Poashtu kjo tërësi malore e formon kufirin natyror ndarës mes Llapushës dhe Anadrinisë (Podrimës).

[redakto] Vargmalet Gajrak-Gallushë-Biraq
Po në Llapushën jugore paralel me vargmalet Kaznik-Zatriq-Shkoze dhe vargmalet Carraleve-Drenice shtrihen vargmalet e ulëta Gajarak-Gollushe me lartësi mesatare 600-800 m. Ky sistem malor fillon mbi qytezën e Malishevës në VP dhe përfundon në Grykat e Dragaqinës e Reqanit në JL. Në këtë tërësi malore dallohen malet e Gajrakut me lartësinë më të madhe Gajrak 793 m, pastaj Gajraku i Malishevës me 742 m, Gajraku i Kervasërisë, 720 m, Gajraku i Bellanicës 730 m, Gajraku i Gariqit 700 m. Me në jug dallohet tërësia malore e Gallushës me lartësinë më të madhe 793 m mbi fshatin Nishor, ku dallohen malet e Nishorit dhe Kastercit, Semetishtit dhe Sllapuzhanit. Kurse nga fshati Sllapuzhan deri në grykat e lumit të Dragaqinës vazhdojnë kodrinat e Biraqës me lartësi mbidetare më të madhe 658 m.

[redakto] Vargmalet Gremnik - Gjurgjevik
Vargmalet Gremnik - Gjurgjevik kanë shtrirje VJ dhe janë male kryesisht të ulëta me majën më të lartë 720 m mbi fshatin Perqeve. Këto vargmale fillojnë nga lugina e thelle e lumit Klina në veri dhe vazhdojnë drejt jugut deri në luginën e thelle të lumit Mirusha. Në këtë tërësi malore dallohen për nga lartësia malet e Sferrkës e të Perqevës, malet e Gremnikut, malet e Dollcit e të Gjurgjevikut.

[redakto] Vargmalet Resnik - Kerrninë- Vuqak
Vargmalet Resnik-Kerrnine poashtu janë male të ulëta që mbulojnë pjesën më veriore të Llapushës nga lumi Kujavq deri në lumin Klina në jug dhe shikuar në aspektin e fizionomisë së relievit ato janë kryesisht terrene kodrinore, ku dallohen kodra Stannjevac 671 m, kodrat e Resnikut 620 m etj.

[redakto] Relievi kodrinoro- fushor
Në trevën e Llapushës relievi kodrinoro - fushor është shumë më prezent dhe atë në formë të pllajave të larta ose rrafshnaltave të thyera, kurse ai fushor paraqitet vetëm në disa lugina të ngushta. Në këtë trevë shikuar nga ky këndvështrim në trevën e Llapushës dallohen si rajone më të rrafshëta këto zona : Rrafshlarta e Llapushës, Lugina e Drinit të bardhë dhe Lugina e Pagarushës.

[redakto] Rrafshlarta e Llapushës dhe Lugina e Mirushës
Kjo rrafshnaltë përfshin pjesën qendrore të Llapushës mes lumit Klina në veri, maleve të Gremnikut në perëndim, maleve Kaznik-Zatriq-Gajrak në jug dhe maleve Carraleve-Berishe-Kosmaq në lindje. Për nga fizionomia e terrenit është një rrafshnalte shumë e veçante me lartësi mes 500-600 m që në përbërjen e vete ka lugina të cilat kryesisht kanë drejtim L-P që lëshohen poshtë duke formuar rrafshet e vogla aluviale të lumit Mirusha. Në këtë zonë janë të vendosura mbi 60 % e vendbanimeve të Llapushës dhe nëpër të kalon magjistralja Peje-Prishtine si dhe rruga tjetre e rëndësishme Kijeve-Malisheve-Duhel që lidhe shumicën e fshatrave të Llapushës. Në këtë zonë nihen tri tërësi kryesore : mali i madh në perëndim, Dubrava në lindje dhe lugina e Mirushës në jug.

[redakto] Lugina e Drinit të bardhë
Zona më e ulet dhe më fushore e trevës së Llapushës me lartësi mbidetare 350-450 m, është pjesa perëndimore e kësaj trevë përgjatë lumit Drini i bardhë që njëkohësisht është e përbërë me shtresa aluviale dhe më e përshtatshmja për bujqësi dhe vijës shkarëse të vargmaleve të Gjurgjevikut e Gremnikut. Kjo lugine ka drejti VJ dhe fillon nga venderdhja e lumit Kujavq në lumin Drini i bardhë në veri dhe përfundon në venderdhjën e lumit Mirusha në jug. Kryesisht në popull nihet si fusha e Dresnikut dhe e Gremnikut.

[redakto] Lugina e Pagarushës
Lugina e Pagarushës është një lugine që në veri ka formën e rrafshnaltës në veri me lartësi deri 650m dhe pastaj në jug shkon duke u thelluar dhe formon gryken e Semetishtit ku lartësia zbret deri në 400 m. Kjo lugine gjendet mes maleve vargmaleve Zatriq -Shkoze-Grab në perëndim dhe jugperëndim dhe maleve Gajrak dhe Gollushe në verilindje dhe juglindje. Përmes kësaj lugine kalon lumi Pagarushës që pastaj merr emrin lumi i Breshancit. Kjo lugine është mjaft e thate dhe vetëm në ojesen jugore është zone më e butë dhe aluviale.

[redakto] Hidrografia
Treva e Llapushës është e pasur me lumenjtë dhe përrenj. Rreth saj dhe nëpër të kalojnë disa lumenj mjaftë të rëndësishëm të Kosovës si Drini i bardhë në perëndim që e përshkon kufirin e Llapushës nga venderdhja e lumit Kujavq në veri e deri të venderdhja e lumit Mirusha në jug. Pastaj lumi Klina në veri nga fshati Murge e deri tek venderdhja e këtij lumi në Drinin e bardhë tek qyteza e Klinës. Lumi Kujavaq që vjen nga bjeshkët e Suhogerllës dhe kalon duje e formuar kufirin verior të Llapushës përgjatë fshatit Kerrnine deri në venderdhjën në Drinin e bardhë. Lumi Mirusha si lumi më i rëndësishëm i kësaj trevë që përshkon përmes këtë trevë nga malet e Bllacës e deri në venderdhjën në Dri të bardhë tek Guri i zi pranë Volljakës. Lumi i Breshancit që i mbledh përrejte luginës së Pagarsushës deri në vendebashkimin me lumin e Suharekës për të formuar lumin Toplluha në afërsi të Reshtanit. Megjithëse kjo trevë është e pasur edhe me përrenjve shumica e përrenjve sidomos gjatë verës kanë prurje shumë të vogla ose edhe thahen, kështu që pjesa më e madhe e fushave të kësaj trevë nuk mund të ujiten tokat. Fushat që mund të ujiten janë kryesisht fusha e Gremnikut dhe fusha aluviale nga Banja deri në Bubel, përgjatë lumit Mirusha.

[redakto] Klima
Klima e trevës së Llapushës është kryesisht klime subkontinentale. Megjithatë kjo trevë duke qenë e hapur përmes luginave lumore dhe rrafsheve dhe duke qenë pjese e basenit të Dukagjinit, për disa nuanca ka klime më të butë se krahinat në lindje. Krejt kjo falë Drinit të bardhë që sjell nuanca të klimës mesdhetare. Sasia e reshjeve kryesisht nuk dallon shumë nga sasia e reshjeve mesatare të Rrafshit të Dukagjinit, megjithëse për disa nuanca mund të jenë më të pakta. Shkëlqimi i diellit në këtë trevë duhet të jetë shumë më i gjatë në kohë se sa në viset më të ulëta të Dukagjinit dhe Drenicës dhe falë kësaj kjo trevë dallohet për sasinë më të vogël të mjegullave që bien atje.

[redakto] Demografia dhe Vendbanimet
Treva e Llapushës është një rajon mjaft i populluar me përafërsisht 115 banore në 1 km². Kjo trevë në vete përfshin komplet vendbanimet e komunës së Malishevës gjithsejtë 43 fshatra, pastaj vendbanimet e pjesës lindore të komunës së Klinës, vendbanimet veriperëndimore të komunës së Rahovecit, vendbanimet veriore të Komunës së Suharekës dhe disa vendbanime perëndimore të Komunës së Drenasit, Istogut dhe Lipjanit. Qendra kryesore gravituese e kësaj trevë është qyteza e Malishevës, por për pjese veriore dhe perëndimore të kësaj trevë është edhe qyteza e Klinës, pastaj Rahoveci dhe Suhareka.

Pjesa kryesore e vendbanimeve të trevës së Llapushës kryesisht vendbanimet Malishevës, Rahovecit dhe Suharekës gravitojnë në qendrën regjionale të Prizrenit, kurse vendbanimet e Klinës në atë të Pejës dhe disa vendbanime të Drenasit dhe Lipjanit në qendrën regjionale të Prishtinës. Në këtë trevë janë të dalluara kryesisht dy lloje vendbanimesh të tiput të grumbulluar dhe shpërndare të cilat për nga fizionomia e terrenit kanë veqorit e tyre dhe dallohen ato të Llapushës perëndimore nga ato të Llapushës lindore. Kryesisht në Llapushën perëndimore si zone me krastike dhe me malore me zona fushore të pakta dominojnë vendbanimet e tipit të grumbulluar, kurse në Llapushën lindore dhe veriore kryesisht ato të tipit të shpërndare.

Vendbanimet e Llapushës janë :

Vendbanimet e Llapushës të komunës së Malishevës janë gjithsejtë 44 : Gollubovci, Pllaqica, Mleqani, Balinca, Llazica, Vermica, Shkarashniku, Drenovci, Kijeva, Bubaveci, Burimi(Stapanica), Lumnishta (Lubizhda), Damaneku, Bubli, Panorci, Llapqeva, Garaqeva, Qypeva e Damanekut, Turjaka, Gurbardhi (Carravrana), Burimi (Joviqi), Mirusha, Malisheva, Carralluka, Terpeza, Lladrovci, Berisha, Fshati i ri, Seniku, Bardhi (Lladroviqi), Ngucati, Temeqina, Bellanica, Banja, Gajraku, Kervaseria, Goriqi, Pagarusha, Janqisti, Shkoza (Millanoviqi), Maxharra, Astrazubi (Ostrozubi), Dragobili dhe Maralia.

Vendbanimet e Llapushes që i takojnë komunës së Klinës janë gjithsëjt 26 fshatra : Sferrka e gashit, Perqeva, Gllareva, Rigjeva, Zabergja, Qabiqi, Doberdoli, Shtarica, Ceraviku, Ujmiri, Gjurgjeviku i madh, Qypeva e poshtme, Qypeva e Sipërme, Volljaka, Gremniku, Dollci, Dresniku, Pograxha, Resniku, Jashanica poshtme, Jashanica e Epërme, Grabovci, Binxha, Siqeva, Jellovci dhe Kerrnica.

Vendbanimet

Vendbanimet e Llapushës të komunës së Suharekës janë gjithsejtë 11 fshatra : Javori, Luzhnica, Bllaca, Duhela, Sllapuzhani, Nishori, Kasterci, Breshanci, Semetishti, Peqani dhe Ilironi (Doberdelani).

Vendbanimet e Llapushës të komunës së Rahovecit janë gjithsejtë 8 fshatra : Mrasori, Guri i Kuq (Petkoviqi), Kazniku, Potoku, Pastaseli, Senovci, Drenovci dhe Zatriqi.

Vendbanimet e Llapushës që i takojnë Komunës së Drenasit janë gjithsejtë 4 fshatra : Arllati, Gjergjica, Negrovci, Vuqaku dhe Llapushniku. Tani me këto fshatra nihen si fshatrat të trevës së Drenicës (nuk numërohen).

Poashtu edhe fshatrat e komunës së Istogut deri në lumin Kujavq si : Shalinovci, Polani, Osojani, Tuqepi, Banja, shtupeli, Bellqa dhe Kerrnina, dikur janë njohur si pjese e trevës së Llapushës, por tani me shumë pak njerëz i njohin si pjese të kësaj trevë (pra nuk numërohen).

Në baze të kësaj renditje del së treva e Llapushës i ka 89 fshatra të cilat edhe sot e kesja ditë nihen si trevë e Llapushës me rreth 100 mije banore.

Nuredin AHMETI

Civilizimi perëndimor arriti ta zëvendësojë qytetërimin islam në Ballkan, atëherë kur fuqitë perëndimore të udhëhequra nga Austro-Hungaria e dëbuan Perandorinë Osmane nga Gadishulli.

Këtë sukses civilizimi perëndimor evropian e arriti në saj të Austro-Hungarisë të cilën e kishin edhe fuqi edhe mjet, ndërsa nga ana tjetër vetë Austro-Hungaria ishte bartëse e kulturës evropiane, e cila dukshëm ndikoi edhe në modelin e jetesës në këto anë. Suksesin më të madh Austro-Hungaria e arriti duke përdorur aparatin shtetëror, kuptohet krahas metodave të tjera që përdorte, gjithashtu edhe shkolla ka qenë një mjet tejet i fortë e cila ndikoi në zbrapsjen e jetesës tradicionale islame të popullatës së këtyre trevave. Që më 1878 kur Austro-Hungaria pushtoi një pjesë të Gadishullit, sistemi i ri shkollor në qendër të vëmendjes e kishte përqendruar theksin veçse te kultura e ashtuquajtur “eurocentrizëm”, duke i nënçmuar dhe zhvlerësuar të gjitha zhvillimet e kulturave të arritura gjatë shekujve që përfaqësoheshin nga popujt e Gadishullit.

Modifikimi i këtij lloji në këto kushte jo të barabarta në aspektin kombëtar u vërejt më vonë në Jugosllavinë e Vjetër. Duke u bërë zhvlerësimi dhe përçmimi i traditave të tjera, si rrjedhojë doli në skenë reagimi i muslimanëve ndaj shkollave që përfaqësoheshin nga Austro-Hungaria. Këtu duhet theksuar se po në këtë aspekt (revoltues) reaguan bile edhe serbët e Bosnjës, por këta, prapëseprapë nuk e mënjanuan shkollimin austro-hungarez. Ndërsa sa u përket mektebeve, ato qenë të ndaluar në vitin 1918 sipas ligjit të atëhershëm të Jugosllavisë së Vjetër.

Sistemi i shkollimit që u vendos pas okupimit austro-hungarez solli kahje dhe botëkuptime të reja, të cilat dukshëm dalloheshin nga ato të vendit – tradicionale.

Për të arritur më tepër sukses, civilizimi i krishterë evropian solli me vete edhe mjetet e informimit (në fillim propagandën e bënte përmes shtypit, ndërsa më pas nëpërmjet valëve të radios e televizionit), gjë që ndikoi në zhvillimin e këtij civilizimi.

Në këto kohëra të vështira e të stuhishme popullata muslimane e Ballkanit mbeti jetime, ngase halifati (institucioni më i lartë islam) u shkatërrua dhe u suprimua nga Mustafa Qemal Ataturku (1923-1924), i cili ishte mjet e Perëndimit për të shkatërruar muslimanët dhe gjithashtu edhe armik i përbetuar i Islamit (kjo për vetë faktin se vetë ai (Ataturku) e kishte prejardhjen nga një fis çifut i quajtur Dunme).

Siç shihet civilizimi perëndimor nuk kursente asgjë, vetëm e vetëm që t’ia arrinte qëllimit final – dominimit në skenën botërore. Ndaj, bota evro-krishtere duke pasur në dorë mjetet me anë të të cilave arrinte ta bindë popullatën, në njërën anë dhe duke turbulluar çështjet kombëtare të popujve të Ballkanit dhe duke ua nënçmuar vlerat kulturore nga ana tjetër, arriti të bëhet superfuqi, dhe të dominojë në çdo aspekt. E gjithë kjo bëri që muslimanët të jenë të humbur. Mirëpo, përkundër gjithë kësaj ata edhe më tej mundoheshin me mish e me shpirt që ta ruajnë traditën, identitetin dhe vlerat e tyre fetare. Por, fatkeqësisht, nga dita në ditë popullata muslimane filloi të pasivizohet, pasivizim ky që mjerisht u kushtoi atyre shumë shtrenjtë, dhe koncepti i të menduarit në mënyrë evropine u fut në çdo pore të jetës së muslimanëve.

Është interesant fakti se fill pas okupimit austro-hungarez, muslimanët e këtyre trevave nuk i ndiqnin shkollat e qeverisë, për atë se ato ishin me karakter të krishterë. (Këtu sa për ilustrim po japim të dhënën historike se në gjimnazin e Sarajevës që filloi së punuari më 1879, prej 42 nxënësve sa kishte të regjistruar, musliman ishte vetëm një).

Kjo assesi nuk do të thotë se popullata muslimane nuk dëshironte shkollim, përkundrazi, madje botërisht dihet se para Kongresit të Berlinit (1878) muslimanët në përqindje ishin shumë më të shkolluar se sa të tjerët. Mirëpo ata dëshironin edhe më tej të shkolloheshin nëpër medrese (shkolla tradicionale-islame, ku mësoheshin dituri nga më të ndryshmet), e kurrsesi të shkolloheshin nëpër shkollat gjermane (siç i quante popullata atëherë shkollat e hapura nga Austro-Hungaria).

Mirëpo, nga ana e saj, edhe Austro-Hungaria e dinte shumë mirë se çfarë dëshiron populli, ndaj edhe mori një nismë të re për hapjen e disa medreseve të ashtuquajtura “Ruzhdije”, që nëpërmes tyre të realizojë qëllimet e saj, dhe gjithë këtë arriti ta bëjë falë asaj se popullata muslimane u mashtrua nëpërmjet vetë emrit (medrese) që bartnin shkollat në fjalë. (Kësi lloj medresesh ka pasur edhe në Shkup, si “Medreseja e Madhe” e mbretit Aleksandër themeluar më 1923, nga gjiri i së cilës doli një çetë e tërë komunistësh, të cilëve pikërisht popullata muslimane-shqiptare ua pa sherrin).

SHQIPËRIA ETNIKE ME ÇDO ÇMIM

Kuadri fetar-musliman duke i ditur mirë rrethanat politike të Evropës së krishterë si dhe atë se ajo do t’i shkatërrojë fizikisht dhe ideologjikisht shqiptarët, filloi t’i kundërvihet me të gjitha forcat e veta elementit komunist të brendshëm, me qëllim të një organizimi sa më të mirë e të shëndoshë të popullatës muslimane të Ballkanit në përgjithësi dhe asaj shqiptare në veçanti. Kjo më së miri shihet edhe nga apeli i atdhetarit të flaktë Mulla Idriz Gjilanit: “Liria e vatanit nuk fitohet me parti e me tarafe, me të pafe e me shkije të veshur shqiptarçe”.

Në vitin 1941 u shpartallua Jugosllavia e Versajit, kurse në Shkup vendoset pushteti i Bullgarisë fashiste-shoviniste, pushtet i cili kishte kryekëput qëndrim antishqiptar dhe antiislam, kjo për faktin se popullata shqiptare e këtyre trojeve i përkiste përkatësisë islame. Ndërkohë, Italia fashiste dhe Gjermania naziste kishte kohë që tërhiqeshin si mike ndaj shqiptarëve dhe forca çlirimtare nga robëria serbo-sllave dhe njëkohësisht ata (Italia dhe Gjermania) bënë bashkëngjitjen e Kosovës dhe pjesëve lindore të saj me Shqipërinë (ëndërr kjo dhe ideal i kahmotshëm i gjeneratave të tëra), toka të cilat padrejtësisht ishin shkëputur në tryezat evropiane më 1913, andaj ky shans erdhi i mirëseardhur dhe ky rast nuk duhej lëshuar assesi. Populli menjëherë pas këtyre ndryshimeve politike u organizua dhe doli në mbrojtje të kufijve të Shqipërisë etnike me shumë patriotë në krye, e sidomos ata më në zë, siç ishin: Mulla Idriz Gjilani, Haqif Tetova, Hysen Tërpeza, e shumë e shumë të tjerë që ditën të luftojnë kundër sllavëve e aleatëve të tyre komunistë-shqiptarë (u thënçin shqiptarë), të cilët (komunistë) luftuan në dëm të popullit të vet e siç thoshte Hysen Tërpeza: “Na kemi bë lojën e huej”, dhe mu për këtë Mulla Idriz Gjilani u apelonte bashkëkombësve të vet: “Më të parin që krijoi Zoti ishte arsyeja – ka thënë Pejgamberi…” dhe vazhdonte, “…pra, edhe bashkimi i Shqipërisë sot të copëtuar prej italianëve, gjermanëve dhe bullgarëve është i arsyeshëm dhe i domosdoshëm”. I thërriste shokët, bashkëveprimtarët që ta përkrahin në ide duke i urdhëruar me ajete nga Kur’ani: “Bëhuni shtylla të drejtësisë, mbrojtës të së vërtetës, qoftë edhe në dëmin tuaj!”

Mulla Idrizi shpesh thoshte: “Kemi tri fe, por kemi vetëm një atdhe të përbashkët, një gjak vëllazëror, një gjuhë, një diell e një Zot. Detyrë mbi detyrat kemi bashkimin dhe mbrojtjen e atdheut”.

Armiqtë e popullit tonë ishin të shumtë, por më të rrezikshëm ishin komunistët shqiptarë. Ja çka thotë komunisti i madh Fadil Hoxha për krerët e popullit e sidomos për atdhetarin Mulla Idrizin: “Mulla Idrizi ka autoritet të madh në popull dhe po u tërhoq ai nga kufiri, Kosova do të çlirohet pa luftë vëllavrasëse…!” Ndërsa pikërisht ky (Fadil Hoxha) ishte ai që na dorëzoi te dora sllavëve… Fadil Hoxha thoshte ashtu për Mulla Idrizin se ai ishte një burrë që kurrë nuk ka ndodhur që t’ia kthejë shpinën armikut. Ai ishte shkëmb me emër që nuk lëkundej, ai ishte i shenjtë i popullit – kështu thoshte patrioti kapiten Shefqet Bylykbashi për Mulla Idrizin.

Kapiteni Shefqet Bylykbashi, një burrë me virtyte të larta e atdhetar, në mesin e shumë porosive kishte lënë edhe këtë porosi në notësin e Dr. Muhamet Pirrakut më 25 korrik 1967: “Biri im, unë nuk pata fatin të bëhem historian i luftërave historike për atdhe, po shkoj me shpresë se për ju do të vijnë pranvera më të mira… Amanet për Mulla Idrizin. Shko përgjatë kufirit shqiptaro-serb të vitit 1878 dhe të vitit 1944 dhe thirr: Oooo Mulla Idriz…! Të gjitha majat e maleve, të gjitha karakolat, të gjitha lagjet e fushat, të gjitha shtëpitë dhe të gjitha xhamitë dhe varret kanë për t’u përgjigjur! Oooo hojaaa…! Po. Ai ishte i shenjti i kombit dhe nuk e kapte as plumbi edhe kur i kalonte nëpër xhybe e jelek! Kurrë nuk binte pas pusisë; shtynte me pushkë në dorë në ballë të betejës, dhe me një dorë pushkën e me një dorë Kur’anin, Mulla Idrizi thoshte: “Shehid bëhet vetëm ai që ka fatin të goditet nga ana e përparme në ballë!…”

Sabit Rexhepi me të drejtë thoshte: “Zëri i tij, kënga dhe shehadeti forcuan dhe përforcuan guximin dhe kurajën e luftëtarëve ushtarë vullnetarë…!”

Pra, këta ishin ata burra që i dolën përpara Kongresit të Berlinit i cili ia ndryshoi fizionominë Ballkanit dhe mu për këtë Mulla Idriz Gjilani la këtë amanet: “O burra, aman, të ma dëgjoni fjalën! Përsëritja e gabimeve ka përgjegjësi para historisë, zjarrit t’i përgjigjemi me zjarr, e dekës me dekë…”

Krahas gjithë luftërave që zhvilloi populli, më në fund kur u bindën se komunistët shqiptarë po ia dorëzojnë Shqipërinë Serbisë dhe duke mos dashur që gjaku të derdhet mes shqiptarëve, tokat arbërore sërish ranë nën okupimin sllav, okupim ky që e torturoi aq shumë këtë popull sa që nuk dihet sa, në të vërtetë, u therën, u masakruan, e sa e sa u shpërngulën nga trojet shqiptare etnike për në viset e Anadollit të Turqisë dhe gjetkë nëpër botë. Ky popull liridashës këtë dhuratë e pati nga Evropa e krishterë (“kjo kurva e motit” – siç do të thoshte Gjergj Fishta), e cila mjerisht edhe sot e kësaj dite po vazhdon politikën e saj satanike ndaj popullit më të vjetër të Kontinentit.

Privatesia dhe Anonimiteti i Anëtarëve të Forumit

Përdoruesit e Internetit mbarë botës, në këtë Forum/Bord diskutimesh kanë mundesine te rregjistrohen duke u shoqeruar nje profil me nje Emer Identifikues Unik ne te gjithe forumin.

Ne rregjistrin/databazen tone rregjistrohen dhe ruhen ne menyre sekrete nga stafi dhe anetaret e tjere, te gjitha te dhenat dhe hapesirat ne profilin e anetarit (duke perjashtuar ato publike).

Rinia.info NUK ndan asnje lloj informacioni me te tjere dhe NUK ben asnje marreveshje per asnje lloj informacioni mbi te dhenat e Anetareve te rregjistruar.

Rinia.info shton te drejten te rregjistroj dhe arkivoj te gjithe adresat IP te Anetareve ne forum. Per çeshte sigurie dhe per çdo thyerje te ligjeve keto informacione do ti raportohen instituteve ligjore ne shtetin perkates.

Si anetare i Rinia.info Kushtet e forumit te vena ne funksion nga drejtuesit e Forumit!

Rregullorja e forumit rinia.info është një listë e thjeshtë dhe e qartë e rregullave që çdo anëtar/e i këtij forumi duhet ti respektoj.
Kjo rregullore është e nevojshme për te ruajtur mbarëvajtjen e forumit. Respektimi i normave të etikës shoqërore favorizon krijimin e një atmosferë të këndshme për pjesëmarrje dhe rrjedhimisht ecurinë e forumit.

• Gjuha zyrtare e forumit është gjuha shqipe!
  
  . Në këtë forum është mirë të përdoret gjuha letrare shqipe.
  . Përdorimi i dialekteve Toskë dhe Gegë lejohen në pamundësi të njohjes se gjuhës letrare shqipe.
  . Diskutimi në gjuhë të huaj lejohet vetëm në nënforume të caktuara. Mund të lejohet citimi në gjuhë të huaj i ndonjë fraze apo fjalie të shkurtër të ndonjë autori të huaj.
  

• Nuk lejohen reklamat, propaganda, ofendime personale, racizmi!
  
  Nuk lejohet të dërgoni materiale të rreme, diskretituese, të pasaktë, fyes, vulgare, urryes, ngacmuese, të pahijshme, të parespektueshme, me përmbajtje pornografike, kercënues, cënues të privatësisë së personave, materiale për të rritur, ose ndryshe materiale që dhunojnë ndonjë ligj Ndërkombëtar. Propaganda e çfarëdo forme është rreptësisht e ndaluar. Forumi rinia.info ju jep një mundësi që të shprehni mendimin tuaj dhe jo të propagandoni. Nuk do të tolerohet racizmi drejtuar individëve apo shoqërive dhe të gjithë ata që mbrojnë apo shprehin këto mendime do të përjashtohen nga forumi. Spam, flooding, reklamat, janë gjithashtu të ndaluara në këtë forum.
  

• Respektoni të drejtën e autorit!
  
  Materiali që sillni në forum në lidhje me një teme të caktuar diskutimi, duhet të jetë i shoqëruar me burimin nga është marrë, më konkretisht: emrin e autorit ose të faqes dhe mundësisht datën e botimit.
  Me anëtarësimin tuaj ju keni rënë dakord të mos dërgoni materiale pa pasur të drejtën e autorit, ose një miratim me shkrim për materialin e kopjuar nga zotëruesi. Stafi i forumit do të ndërhyjë në rast shkelje ose abuzimi të së drejtës së autorit. Gjithashtu, të gjithë ata që përdorin ose kopjojne materiale nga forumi rinia.info, duhet të shtojnë rinia.info dhe emrin e autorit nëse ka si burim të materialit të ripublikuar. Forumi rinia.info respekton të drejtën e autorit, kështu duhet të bëni dhe ju.
  

• Regjistrimi, të drejtat dhe përgjegjësitë tuaja!
  
  Ju keni mundesinë, të zgjdhni emrin tuaj ndërkohë që regjistroheni. Ne ju këshillojmë ta përvetësoni këtë emër. Me këtë emër që ju po regjistroheni, bini dakord të mos e jepni fjalëkalimin tuaj asnjë personi përveç administratorit, për mbrojtjen tuaj dhe për arsye vlefshmërie. Ju gjithashtu bini dakord që ASNJEHERË të mos përdorni emrin e ndonjë personi tjetër për cfarëdolloj arsyeje. Ne ju rekomandojmë të perdorni një fjalëkalim kompleks dhe unik për emrin tuaj, në mënyrë të atillë që të parandaloni vjedhjen e emrit tuaj. Pasi regjistroheni dhe hyni në këtë forum, do të jeni në gjendje të krijoni një profil të detajuar. Është përgjegjësia juaj të jepni një informacion të pastër dhe të saktë. Çdo informacion që përcaktohet nga zotëruesi i forumit ose stafi si i pasaktë ose vulgar në natyrë do të fshihet, me ose pa një lajmerim paraprak. Sanksionet e duhura mund të jenë të zbatueshme.
  
  Mesazhet e postuara shprehin pikëpamjet e autorit, dhe jo domosdoshmërisht pikëpamjet e këtij forumi, stafit të tij, ndihmësve, ose zotëruesit të këtij forumi. Çdokush që mendon që nje mesazh apo material i dërguar është i pakëndshëm, është i mirëpritur të njoftoj menjëherë administratorin ose pjesëtar të stafit të këtij forumi. Stafi dhe zotëruesi i ketij forumi kanë të drejtën të heqin përmbajtjet e pakëndeshme, brenda një kohe të arsyeshme, në qoftë se përcaktojnë që heqja e këtyre mesazheve është e nevojshme.
  
  Ju jeni vetë pergjegjës për përmbajtjen e mesazheve të dërguara. Për më tepër, keni rënë dakord të siguroni dhe të mbani të parrezikuar zotëruesit e këtij forumi, çdo faqe te lidhur me këtë forum, stafin e tij, dhe ndihmësit e tij. Zotëruesit e këtij forumi kanë të drejtën për të zbuluar identitetin tuaj (ose çdo të dhënë tjetër të ruajtur në këtë servis).
  

• Aktiviteti i antareve te saporregjistruar