19.12.2024, 11:32
Qamil Vlora, përndjekja pasi refuzoi ofertën e Mehmet Shehut
Pas arrestimit shtrohet në Sanatorium dhe vdes në mjerim në moshën 55-vjeçare
Menjëherë pas "çlirimit", pushtetarët komunistë u përpoqën të gjenin mbështetjen e asaj pjese të klasës intelektuale e cila nuk kishte bashkëpunuar (sipas tyre)me pushtuesit, kjo sepse ndihmonte në forcimin e pozitave të tyre, por edhe pse ata kishin nevojë për njerëzit e përgatitur të kësaj shtrese. Njëkohësisht, në rast se arrinin të bënin për vete një pjesë të tyre, indirekt pakësonin kundërshtarët dhe krijonin opinionin tek populli se ata s'kishin asgjë kundër intelektualëve dhe patriotëve, përkundrazi, por vetëm kundrejt individëve që kishin bashkëpunuar me pushtuesit. Në fakt historia vërtetoi se ishin fare të pakët ata patriotë që u gënjyen prej tyre. Fatkeqësisht edhe ata pësuan persekutime të egra gjatë periudhës diktatoriale, duke u dënuar me akuza nga më të ndryshmet si "armiq të popullit", duke u internuar, burgosur e ekzekutuar.
Ndër veprimet e para që bënë pushtetarët e rinj ishte edhe "afrimi" i familjeve që ndihmuan luftën, por njëkohësisht edhe i familjeve të patriotëve të periudhës së pavarësisë, periudhë e cila, në atë kohë ishte e kaluar e afërt. Familjes së Ismail Qemalit iu lidh një pension patriotik, edhe pse qesharak, dhe Qamil Vlora, njëri nga dy djemtë e Ismail Qemalit, mbetur akoma gjallë u thirr personalisht nga Mehmet Shehu për "të biseduar dhe për të shkëmbyer mendime lidhur me gjendjen e vendit". Im atë na tregonte se Mehmeti e kishte pritur me shumë respekt të atin, Qamilin, dhe pasi kishin folur, duke shkëmbyer mendime mbi rrugëdaljet nga gjendja e vështirë e pas-luftës, i kishte ofruar edhe poste të rëndësishme, deri përfaqësues të shtetit të ri në ndonjë nga vendet e Evropës Lindore, por me disa "kushte". E para ishte që të prishej fejesa e djalit të tij, Ismail, me vajzën e Mehmet Hurshitit dhe mbesë e Javer Hurshitit, babë e birë, në atë kohë të arrestuar, nga ku i pari do dënohej me 15 vjet burg, që do i kalonte në famëkeqin e Burrelit, ndërsa i dyti do dënohej me pushkatim në Gjyqin Special, i cili u ndërpreu jetën 17 patriotëve shqiptarë, ndër të cilët edhe Bahri Omari, i shoqi i motrës së Enver Hoxhës. "Babai refuzoi me finesë, - tregonte im atë, -duke i kërkuar të mendohej, por ndërsa largohej e kishte "këshilluar" Mehmetin për të mos vazhduar më tej vëlla-vrasjet, pasi deri në atë kohë ishte derdhur shumë gjak shqiptari". Ndoshta ky ishte i vetmi takim me Kryeministrin e ardhshëm shqiptar. Sigurisht ky takim "i dështuar" nuk do kalonte pa pasoja. Pak kohë më pas, më 10 dhjetor 1947, Qamil Vlora arrestohet nën akuzën: "armë mbajtje pa leje" dhe dënohet me dy vjet heqje lirie. Vetëm 4 muaj pas arrestimit sëmuret rëndë nga turbekulozi (prill 1948) dhe pas dy vjet kurimi në Aneksin e Sanatoriumit-Tiranë, vdes në mjerim të plotë. Vuajtjes së sëmundjes i shtohej së tepërmi edhe ajo morale, kur shikonte familjen e tij të denigrohej dhe të luftohej nga regjimi komunist, duke vuajtur për bukën e gojës. Nga Sanatoriumi, ku ndodhej i shtruar, ai pati një korrespondencë të rregullt me të dy djemtë e tij që, fatkeqësisht, nuk iu ndodhën pranë gjatë kohës së sëmundjes: djali i madh, Ismaili, kryente shërbimin ushtarak në Korçë; ndërsa i dyti, Xhevdeti, punonte si mësues në shkollë fillore, në Konispol.
Qamil Vlora vdiq më 15 dhjetor 1950, në moshën fare të re 55-vjeçare. Trupi i tij u shoqërua për në banesën e fundit nga një rreth fare i ngushtë familjar. Shumë nga miqtë dhe të afërmit e tij ishin burgosur, ekzekutuar apo arratisur, për t'i shpëtuar përndjekjes së egër komuniste. Lidhur me vdekjen e tij nëna ime, Esma Hurshiti, kujton: "Në atë kohë që vdiq Qamili burri im, Ismaili, sapo ishte liruar nga ushtria. Gjendja ekonomike e familjes sonë ishte keqësuar mjaft për shkak se shteti na shihte si kundërshtarë politikë të tyre dhe na sulmonte në mënyra të kamufluara me të butë, pasi donte të ruante edhe figurën e Ismail Qemalit. Por, edhe pse mundohej që ta ruante këtë etiketë, qëndrimi i shtetit komunist ndaj familjes sonë dukej hapur. Kështu, në varrimin e Qamilit, nuk pati guxim që të vinte asnjeri, dhe e kemi varrosur ne të familjes, unë, burri im Ismaili dhe vëllai i tij Xhevdet, dhe nëna e tyre së bashku me dy komshinj që na ndihmuan."(37)
Darling Ismail Vlora
Pas arrestimit shtrohet në Sanatorium dhe vdes në mjerim në moshën 55-vjeçare
Menjëherë pas "çlirimit", pushtetarët komunistë u përpoqën të gjenin mbështetjen e asaj pjese të klasës intelektuale e cila nuk kishte bashkëpunuar (sipas tyre)me pushtuesit, kjo sepse ndihmonte në forcimin e pozitave të tyre, por edhe pse ata kishin nevojë për njerëzit e përgatitur të kësaj shtrese. Njëkohësisht, në rast se arrinin të bënin për vete një pjesë të tyre, indirekt pakësonin kundërshtarët dhe krijonin opinionin tek populli se ata s'kishin asgjë kundër intelektualëve dhe patriotëve, përkundrazi, por vetëm kundrejt individëve që kishin bashkëpunuar me pushtuesit. Në fakt historia vërtetoi se ishin fare të pakët ata patriotë që u gënjyen prej tyre. Fatkeqësisht edhe ata pësuan persekutime të egra gjatë periudhës diktatoriale, duke u dënuar me akuza nga më të ndryshmet si "armiq të popullit", duke u internuar, burgosur e ekzekutuar.
Ndër veprimet e para që bënë pushtetarët e rinj ishte edhe "afrimi" i familjeve që ndihmuan luftën, por njëkohësisht edhe i familjeve të patriotëve të periudhës së pavarësisë, periudhë e cila, në atë kohë ishte e kaluar e afërt. Familjes së Ismail Qemalit iu lidh një pension patriotik, edhe pse qesharak, dhe Qamil Vlora, njëri nga dy djemtë e Ismail Qemalit, mbetur akoma gjallë u thirr personalisht nga Mehmet Shehu për "të biseduar dhe për të shkëmbyer mendime lidhur me gjendjen e vendit". Im atë na tregonte se Mehmeti e kishte pritur me shumë respekt të atin, Qamilin, dhe pasi kishin folur, duke shkëmbyer mendime mbi rrugëdaljet nga gjendja e vështirë e pas-luftës, i kishte ofruar edhe poste të rëndësishme, deri përfaqësues të shtetit të ri në ndonjë nga vendet e Evropës Lindore, por me disa "kushte". E para ishte që të prishej fejesa e djalit të tij, Ismail, me vajzën e Mehmet Hurshitit dhe mbesë e Javer Hurshitit, babë e birë, në atë kohë të arrestuar, nga ku i pari do dënohej me 15 vjet burg, që do i kalonte në famëkeqin e Burrelit, ndërsa i dyti do dënohej me pushkatim në Gjyqin Special, i cili u ndërpreu jetën 17 patriotëve shqiptarë, ndër të cilët edhe Bahri Omari, i shoqi i motrës së Enver Hoxhës. "Babai refuzoi me finesë, - tregonte im atë, -duke i kërkuar të mendohej, por ndërsa largohej e kishte "këshilluar" Mehmetin për të mos vazhduar më tej vëlla-vrasjet, pasi deri në atë kohë ishte derdhur shumë gjak shqiptari". Ndoshta ky ishte i vetmi takim me Kryeministrin e ardhshëm shqiptar. Sigurisht ky takim "i dështuar" nuk do kalonte pa pasoja. Pak kohë më pas, më 10 dhjetor 1947, Qamil Vlora arrestohet nën akuzën: "armë mbajtje pa leje" dhe dënohet me dy vjet heqje lirie. Vetëm 4 muaj pas arrestimit sëmuret rëndë nga turbekulozi (prill 1948) dhe pas dy vjet kurimi në Aneksin e Sanatoriumit-Tiranë, vdes në mjerim të plotë. Vuajtjes së sëmundjes i shtohej së tepërmi edhe ajo morale, kur shikonte familjen e tij të denigrohej dhe të luftohej nga regjimi komunist, duke vuajtur për bukën e gojës. Nga Sanatoriumi, ku ndodhej i shtruar, ai pati një korrespondencë të rregullt me të dy djemtë e tij që, fatkeqësisht, nuk iu ndodhën pranë gjatë kohës së sëmundjes: djali i madh, Ismaili, kryente shërbimin ushtarak në Korçë; ndërsa i dyti, Xhevdeti, punonte si mësues në shkollë fillore, në Konispol.
Qamil Vlora vdiq më 15 dhjetor 1950, në moshën fare të re 55-vjeçare. Trupi i tij u shoqërua për në banesën e fundit nga një rreth fare i ngushtë familjar. Shumë nga miqtë dhe të afërmit e tij ishin burgosur, ekzekutuar apo arratisur, për t'i shpëtuar përndjekjes së egër komuniste. Lidhur me vdekjen e tij nëna ime, Esma Hurshiti, kujton: "Në atë kohë që vdiq Qamili burri im, Ismaili, sapo ishte liruar nga ushtria. Gjendja ekonomike e familjes sonë ishte keqësuar mjaft për shkak se shteti na shihte si kundërshtarë politikë të tyre dhe na sulmonte në mënyra të kamufluara me të butë, pasi donte të ruante edhe figurën e Ismail Qemalit. Por, edhe pse mundohej që ta ruante këtë etiketë, qëndrimi i shtetit komunist ndaj familjes sonë dukej hapur. Kështu, në varrimin e Qamilit, nuk pati guxim që të vinte asnjeri, dhe e kemi varrosur ne të familjes, unë, burri im Ismaili dhe vëllai i tij Xhevdet, dhe nëna e tyre së bashku me dy komshinj që na ndihmuan."(37)
Darling Ismail Vlora